Uczniowie Miejskiego Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi Gimnazjum
Nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi Im Polskich Olimpijczyków w Krośnie
przystąpili do Ogólnopolskiego Konkursu p t „ Usuwamy azbest”, który
jest elementem działań związanych z realizacją „ Programu Oczyszczania
Kraju z Azbestu” koordynowanego przez Ministerstwo Gospodarki przy
współpracy Kuratorium Oświaty w Rzeszowie i Urzędu Marszałkowskiego.
Celem konkursu jest udostępnienie uczniom wiedzy na temat szkodliwości
azbestu dla zdrowia człowieka i popularyzowanie tej wiedzy w swoim
środowisku. Okazją do tego była ostatnia wywiadówka , na którą jak
zwykle przybyli bardzo licznie rodzice witani przez uczniów wręczającym
im plakaty na ten temat.
Co powinniśmy wiedzieć o azbeście.
Azbest to minerał odporny na działanie mrozu, wysokich temperatur,
substancji żrących, wytrzymały na rozciąganie i zgniatanie. Ze względu
na swoje niewątpliwe zalety był stosowany w okresie ostatnich 100 lat
dość powszechnie. Wykorzystywano go głównie do produkcji materiałów
budowlanych, szczególnie płyt dachowych i elewacyjnych, a także do
produkcji rur, kanałów wentylacyjnych, instalacyjnych, wyrobów
tekstylnych, mas uszczelniających. Polska nie posiada złóż azbestu. . Po
roku 1945 sprowadzono do Polski około 2 mln ton azbestu. Importowano go
głównie z krajów byłego Związku Radzieckiego, Chin i Afryki Południowej.
W zależności od zawartości azbestu wyróżniamy 2 klasy wyrobów
azbestowych
Klasa I / miękkie/ zawierające ponad 20% azbestu. Z grupy tych wyrobów
najczęściej stosowane były : wyroby tekstylne stosowane przez
pracowników w celach ochronnych, koce gaśnicze, tektury, płytki
podłogowe PCV, dodatki do farb i lakierów
Klasa II / twarde / zawierające poniżej 20 % azbestu to: płyty
azbestowo-cementowe faliste oraz płyty „ karo” stosowane jako pokrycia
dachowe i elewacje zewnętrzne, ściany osłonowe, ściany działowe, osłony
ścian przewodów windowych , szybów wentylacyjnych w budownictwie
wielokondygnacyjnym. W mniejszych ilościach stosowano także instalacje
wodociągowe i kanalizacyjne oraz przewody kominowe i rury.
Dlaczego należy usunąć azbest
Włókna azbestu są praktycznie niezniszczalne, a stopniowa degradacja
materiałów azbestowych powoduje uwalnianie włókien do atmosfery. Ich
wdychanie i kumulowanie się w płucach może powodować poważne choroby
układu oddechowego, w tym zwykle po kilkunastu, kilkudziesięciu latach
pojawienie się nowotworów azbestozależnych. Dopiero w latach 80-tych XX
wieku, azbest uznany został za jeden z najbardziej rozpowszechnionych
czynników rakotwórczych w środowisku i obecnie wiadomo że jest on jednym
z najgroźniejszych zanieczyszczeń na Ziemi. Kraje Unii Europejskiej oraz
inne jak USA, Kanada, Japonia już w latach siedemdziesiątych i
osiemdziesiątych XX wieku ograniczyły lub zakazały stosowania azbestu, w
tym obrotu materiałami zawierającymi azbest oraz importu tych materiałów
na terytorium swoich krajów.
W Polsce dopiero ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r zakazano produkcji,
importu i stosowania wyrobów azbestowych.
Jak uchronić się przed działaniem azbestu
Podstawą bezpiecznego postępowania z materiałami azbestowymi jest
niedopuszczanie do ich uszkodzenia, które skutkuje emisją włókien
azbestu do środowiska.
Dopuszczalne jest nadal użytkowanie materiałów zawierających azbest
które są w dobrym stanie technicznym , nie posiadają uszkodzonej
powierzchni lub są odpowiednio zabezpieczone np plombami
Usuwanie azbestu w Polsce trwa już od kilkudziesięciu lat, dotyczy
budynków, instalacji i budowli przemysłowych. Zdecydowana większość
materiałów zawierających azbest to płyty azbestowo- cementowe, dawniej
powszechnie stosowane jako pokrycia dachowe, elewacje w elementach
ściennych i w wielu urządzeniach technicznych.
Wszystkie wyroby zawierające azbest muszą być wycofane z użytkowania na
terenie Polski do końca 2032 roku w którym zakładane jest oczyszczenie
kraju z azbestu.
Zanim usuniemy azbest
Zgodnie z obowiązującym prawem każdy właściciel nieruchomości ma
obowiązek przeprowadzenia inwentaryzacji i kontroli stanu technicznego
użytkowanych wyrobów azbestowych i przekazania tych informacji
odpowiednio wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta co roku do 31
stycznia
Azbest dobrze zabezpieczony i nieuszkodzony nie stanowi zagrożenia dla
zdrowia
Usuwanie azbestu
Jeżeli na terenie danego obiektu znajdują się wyroby azbestowe
wymagające usunięcia należy pamiętać że może tego dokonać tylko
odpowiednio przeszkolona osoba lub profesjonalna firma . Niebezpieczne
odpady zawierające azbest muszą być unieszkodliwiane i składowane w
odpowiednio do tego wyznaczonych miejscach – nie mogą być pozostawiane
na terenie posesji, bądź wyrzucane na dzikie wysypiska.
Istnieje możliwość dofinansowania na usuwanie wyrobów azbestowych z
Banku Ochrony Środowiska, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej oraz ze środków unijnych.
Azbest a zanieczyszczenie środowiska
Ilość wyrobów azbestowych w Polsce została oszacowana na 14,4 mln ton.
Największe ich nagromadzenie ma miejsce w woj. Mazowieckim i lubelskim.
W naszym województwie podkarpackim jest jeszcze 665050 ton wyrobów
azbestowych , co stawia nas na 9 miejscu w kraju
Najbardziej zanieczyszczona azbestem w Polsce była gmina Szczucin w
województwie małopolskim ze względu na lokalizacje tam zakładów
przetwórstwa azbestu. W Polsce pomiary stężeń włókien azbestu w
powietrzu prowadzone są we wszystkich województwach, jednak istotnym
problemem w ocenie zanieczyszczenia powietrza azbestem jest ilość i stan
techniczny eksploatowanych obiektów użyteczności publicznej i budynków
mieszkalnych, w których zastosowano wyroby azbestowe, „ dzikie”
wysypiska odpadów azbestowych, obszary na których wykorzystano odpady
materiałów azbestowych do celów gospodarczych.